Τα ρολόγια τσέπης

Τα ρολόγια τσέπης άρχισαν να εμφανίζονται από τον 16ο αιώνα και κυριαρχούσαν στην αγορά μέχρι το 1920 περίπου όταν και άρχισε η μαζική παραγωγή ρολογιών χειρός.Τα ρολόγια των πρώτων αιώνων (μέχρι το 1800) είναι δυσεύρετα και με σημαντική συλλεκτική αξία..
Από το 1800 και μετά η παραγωγή τους άρχισε να αυξάνεται με αποκορύφωμα την αμερικάνικη αγορά (>1840). Κορυφαίες μάρκες οι: Waltham, Elgin, Illinois, Hamilton, Ball, Hampden, South Bend κ.α. Από το 1870 περίπου άρχισαν να παράγονται τα ‘σιδηροδρομικά ρολόγια’ (railroad watches) με συγκεκριμένες προδιαγραφές σχεδίασης, ποιότητας και ακρίβειας (<30 sec/week). Από το 1893 οι προδιαγραφές αυτές έγιναν υποχρεωτικές για τα ρολόγια που προορίζονταν για σιδηροδρομικούς ώστε να αποφεύγονται δυστυχήματα. Τα ρολόγια αυτά φυσικά και είναι περιζήτητα.
Βέβαια και η ελβετική παραγωγή πρωταγωνιστούσε κατά τον 19ο αιώνα με κορυφαίους τους: Audemars Piguet, Dubois, Favre Leuba, Girard Perregaux, IWC, Le Coultre, Longines, Tissot, Ulysse Nardin, Patek Philippe, Omega, Vacheron & Constantin, Zenith κα.
Σημαντική ήταν και η βρετανική παραγωγή με τους: J.W. Benson, Tobias, Thomas Russell κα. Σε όλους αυτούς θα πρέπει να προστεθεί και ο σημαντικός ωρολογοποιός Abraham Luis Breguet ο οποίος κατασκεύαζε ρολόγια από το 1795. Η εταιρεία Breguet κατασκευάζει ρολόγια έως σήμερα.
Το υλικό της κάσας ήταν χρυσό, επίχρυσο, ασήμι, niello (κράμα ασημιού ειδικό για σχεδίαση), silveroid (κράμα ασημιού), gun metal (κράμα μετάλλων), nickel και ατσάλι. Το καντράν συχνότερα ήταν από πορσελάνη.
Από συλλεκτικής πλευράς προτιμώνται τα πολύ παλιά ρολόγια, εκείνα των κορυφαίων κατασκευαστών και τα σιδηροδρομικά. Από τα μικρά (γυναικεία) προτιμώνται τα χρυσά ή εκείνα με πρωτότυπη σχεδίαση.

Τι προσέχουμε όταν αγοράζουμε μεταχειρισμένο ρολόι.

(οι οδηγίες αναφέρονται σε παλιό μηχανικό ρολόι χειρός)
1) Συλλεκτική αξία. Θα πρέπει να εκτιμηθεί από ειδικό άρα σε αυτόν τον τομέα δεν έχω κάτι να σας προτείνω!
2) Κάσα. Τα καλής ποιότητας ρολόγια είχαν κάσα από ατσάλι, χρυσό ή επίχρυσο. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις η κάσα ήταν ασημένια. Το ατσάλι δεν φθείρεται εύκολα, οι πιθανές μικρό-γρατζουνιές μπορούν να σβηστούν με ειδικό λιμάρισμα. Το χρυσό είναι μαλακό μέταλλο και ‘σημαδεύεται’ εύκολα. Και εδώ οι επιφανειακές γρατζουνιές μπορούν να σβηστούν με λιμάρισμα. Θα πρέπει να αναζητήσετε την σχετική επιγραφή του χρυσού (π.χ. 18Κ) η οποία συνήθως βρίσκεται στο καπάκι (συχνά στο εσωτερικό του). Τα επίχρυσα έχουν σχεδόν πάντα φθορές και αυτό διορθώνεται μόνο με το λεγόμενο ‘ντουμπλάρισμα’. Εδώ η σχετική επιγραφή γράφει GF, Gold Filled, Gold Plated κ.α.
3) Καντράν. Συχνά έχει σημάδια αποχρωματισμού ή άλλων ατελειών που οφείλονται στο πέρασμα του χρόνου. Σε αυτήν την περίπτωση δεν χάνει πολύ από την συλλεκτική του αξία αλλά είναι θέμα ‘γούστου’ αν σας αρέσει ή όχι. Αντίθετα αν έχει μηχανικές φθορές (π.χ. ρωγμές, ξεγδαρματιές) θεωρείται μειονέκτημα.
4) Τζαμάκι. Στα παλιά ρολόγια είναι πλαστικό, στα σύγχρονα κρύσταλλο ζαφειριού. Στο πλαστικό, οι επιφανειακές γρατζουνιές καθαρίζονται ενώ στην ανάγκη αντικαθίσταται εύκολα.
5) Κορώνα, λουράκι. Επειδή φθείρονται εύκολα, συχνά έχουν αντικατασταθεί χωρίς το ρολόι να χάνει πολύ από την αξία του. Αν είναι γνήσια τόσο το καλύτερο (στην περίπτωση του λουριού αρκεί να φέρει την γνήσια αγκράφα).
6) Μηχανισμός. Δεν πρέπει να έχει ιδιαίτερη φθορά όπως π.χ. σκουριές που υποδηλώνουν ότι έχει πάρει υγρασία. Το ρολόι πρέπει να λειτουργεί με ακρίβεια τουλάχιστον +/- 2 λεπτών/24ωρο. Το ρολόι κουρδίζεται στρέφοντας την κορώνα δεξιόστροφα, σε κάποια μοντέλα αμφοτερόπλευρα. Θα πρέπει να το δοκιμάσετε τοποθετώντας σε διάφορες θέσεις (προς τα πάνω, προς τα κάτω, στο πλάι) και να παρατηρήσετε αν σταματάει. Δοκιμάστε αν ρυθμίζεται σωστά η ώρα και η ημερομηνία (αν έχει). Η ημερομηνία πρέπει να ρυθμίζεται όταν το ρολόι δείχνει ώρα από τις 2,00 π.μ έως τις 22,00 μ.μ.
7) Τι μπορεί να πάει στραβά. Το ρολόι μπορεί να λειτουργεί αλλά να σταματάει μετά από μερικές ώρες. Συνήθως δεν πρόκειται για βλάβη αλλά απλά θέλει ‘καθάρισμα’ (σέρβις). Αν για να ξαναλειτουργήσει πρέπει να ξανακουρδιστεί, ή δεν το κουρδίσατε καλά ή θέλει αλλαγή το ελατήριο. Ακόμη, μπορεί να μοιάζει γνήσιο αλλά να έχουν αλλαχθεί διάφορα τμήματά του (π.χ. να έχει μπει άλλος μηχανισμός σε άλλη κάσα ή να έχει αλλαχτεί το καντράν).